Οι παρωπίδες της κ. Αρβελέρ

Η κ. Αρβελέρ, αξιόλογη, σπουδαία ακαδημαϊκή προσωπικότητα όχι μόνο της Ελληνικής, αλλά και της παγκόσμιας διανόησης, φαίνεται ότι έπεσε στην παγίδα της μετά Χριστού προφητείας. Δεν είναι μεμονωμένο, ούτε ασήμαντο το γεγονός στα χρόνια της Κρίσης που βιώνουμε. Πολλοί ακαδημαϊκοί, άνθρωποι των γραμμάτων και των τεχνών, η «αφρόκρεμα» της διανόησης παγκοσμίως, έχουν αρχίσει να αρθρώνουν λόγο γι’ αυτήν την πολυεπίπεδη κρίση. Λόγο, όμως που διακρίνεται από έλλειψη πολιτικής διορατικότητας, συγκροτημένης σκέψης, σύνθετης ανάλυσης.

Δύσκολα θα μπορούσε, βέβαια να κατηγορήσει κάποιος την κ. Αρβελέρ. Όταν διαμένεις μόνιμα στο εξωτερικό, όταν δεν ζεις την κατάσταση μέσα στο «πεδίο μάχης», πολιτικό, κοινωνικό, όλα τα βλέπεις με κιάλια και, μοιραία, με έντονο παρωπιδισμό. Τον παρωπιδισμό της οπτικής γωνίας του ξένου. Του ξένου που θεωρεί τον Έλληνα τεμπέλη, οκνηρό κι ανέντιμο, πονηρόβλαχο που «πάει με όποιον δίνει τα λεφτά». Του ξένου που δέχεται τέτοια προπαγάνδα από τα ΜΜΕ της χώρας του, ώστε φτάνει σε σημείο να θεωρεί ότι αν έρθει στην Ελλάδα, θα βρει τους Έλληνες να στέκονται στην ουρά για να πάρουν λεφτά από τους τουρίστες, όπως μου εκμυστηρεύτηκε γνωστός μου επισκέπτης από την Ολλανδία. Φυσικά, στην Ελλάδα οι Έλληνες δεν στέκονται στην ουρά για να πάρουν λεφτά από τους τουρίστες, ούτε κάνουν κόλπα σαν τους σκύλους για ένα.. .ευρώ (άλλη ατάκα που άκουσα σε μια στάση από μια παρέα Άγγλων)! Όπως φυσικά στην Ελλάδα δεν είσαι πακέτο, ούτε καν πακέτο Ντελόρ. Αλλά αυτό, είπαμε, η κ. Αρβελέρ δεν είναι σε θέση να το γνωρίζει. Και, φυσικά, γι’ αυτό δεν θα έπρεπε να μιλά για τέτοια θέματα.

Οπωσδήποτε, η κ. Αρβελέρ είναι πρώτα Ευρωπαία και μετά οτιδήποτε άλλο. Και μάλιστα μια Ευρωπαία «καινούργιας κοπής», που θεωρεί ότι η Ελλάδα οφείλει υποχρεώσεις στην Ευρώπη, επειδή η τελευταία δίνει λεφτά. Κανένα όραμα για την Ευρώπη, καμία ουσιαστική νύξη για το σοβαρότατο πρόβλημα της Ευρωπαϊκής Ένωσης που έχει, κατά γενική ομολογία πολλών συναδέλφων της κ. Αρβελέρ, καταντήσει επαίτης του Παγκόσμιου Κεφαλαίου και οσφυοκάμπτης της Παγκόσμιας Αγοράς. Όχι, η Ευρώπη πρωτίστως περιμένει να την… προσκυνήσουμε. Να είμαστε καλά παιδιά, για να πάρουμε τα λεφτά! Αυτό αρκεί!

Είναι, φαντάζομαι, λίγο δύσκολο να «μαλώσεις» μια τόσο σπουδαία φυσιογνωμία σαν την κ. Αρβελέρ. Είναι σα να προσπαθείς να μαλώσεις τη γιαγιά σου, που δεν παύεις να υπεραγαπάς και να σέβεσαι, διότι ακόμα νομίζει ότι οι υπολογιστές είναι όργανα του… διαβόλου. Καταλήγεις να λες μέσα σου «τόσα ξέρει η κακομοίρα, τόσα λέει». Η κ. Αρβελέρ, λοιπόν μας λέει: παιδιά μου, δεν έχετε οράματα. Μόνο μνημόνιο και αντιμνημόνιο». Τι να σου εξηγήσουμε, σεβαστή μας κυρία; Ότι το πρόβλημα δεν είναι τα οράματα, αλλά η έλλειψη αξιοκρατίας, η έλλειψη σοβαρότητας, η φίμωση κάθε αντίθετου λόγου από τον καθεστωτικό; Αυτά που, πρώτα εσείς, ως ακαδημαϊκός, ως Ελληνίδα πρέσβειρα στο εξωτερικό, ΟΦΕΙΛΑΤΕ ΝΑ ΤΑ ΓΝΩΡΙΖΕΤΕ ΚΑΙ, ΤΟ ΣΠΟΥΔΑΙΟΤΕΡΟ, ΝΑ ΤΑ ΚΑΥΤΗΡΙΑΖΕΤΕ ΕΞΩ; Πώς να εξηγήσουμε στη σεβαστή ακαδημαϊκό ότι στην Ελλάδα ο πολίτης θεωρείται αναλώσιμος, παράπλευρη απώλεια, ότι στο βωμό της «δημοσιονομικής προσαρμογής» κλείνουμε νοσοκομεία, συγχωνεύουμε σχολεία, υποβαθμίζουμε την τριτοβάθμια εκπαίδευση; Ότι όποια οράματα κι αν έχουμε ως λαός, ως άνθρωποι, ως Έλληνες, αυτά ποδοπατούνται εν τη γενέσει τους από την πλέον χείριστη πολιτική εξουσία των τελευταίων δεκαετιών; Ότι οι πολιτικοί μας ταγοί και ορισμένοι διανοούμενοι – σκυλάκια τους, μάς έπεισαν, εδώ και χρόνια, ότι τα μοναδικά οράματα που αξίζουμε είναι να έχουμε δύο αυτοκίνητα, ένα μονό κι ένα ζυγό; Ότι ο πολιτισμός μας δεν είναι τίποτε άλλο, παρά μια αποθέωση του υλισμού; Όμως, δεν άκουσα τη σεβαστή κυρία Αρβελέρ, όλα αυτά τα προηγούμενα χρόνια των παχέων αγελάδων να κρούει τον κώδωνα του κινδύνου. Οι μετά Κρίση προφήτες είναι πολλοί – οψίμως, έγιναν ακόμα περισσότεροι…

Η μάλλον απλοϊκή πολιτική σκέψη της κ. Αρβελέρ ξενίζει. Είναι συνήθης, βέβαια αυτή η απλοϊκότητα στους πνευματικούς ανθρώπους που ζουν στη χώρα των Μακάρων, όπως έλεγε κι ο Πλάτων. Όμως, αυτή η απλοϊκότητα έχει επικίνδυνες πολιτικές διαστάσεις. Το να συγκρίνεις μια Ευρωπαϊκή χώρα όπως η Ελλάδα, ακόμα και στην κατάσταση που είναι, με την Παλαιστίνη, συνιστά – εκτός από άκρως απαράδεκτη – και μια πολύ επικίνδυνη θεώρηση. Το να θεωρείς ότι η Ελλάδα, παρότι… πέρασμα όλων, έχει καταντήσει υπόδειγμα ρατσισμού, αποτελεί μια πολύ επικίνδυνη θεώρηση. Η απλοϊκότητα με την οποία αντιμετωπίζονται αυτά τα θέματα (το μεταναστευτικό, η άνοδος της Χρυσής Αυγής, η αποθέωση ενός άκρατου διεθνισμού) δεν συγχωρείται εύκολα, ούτε δικαιολογείται εύκολα. Η κ. Αρβελέρ ζει σε μια χώρα όπου η άνοδος του Εθνικού Μετώπου της Γαλλίας δείχνει ένα αντίστοιχο μέγεθος στο πρόβλημα της μετανάστευσης, κι όμως η… Ελλάδα είναι πρότυπο… ρατσισμού!

Υφίσταται, όμως και μια άλλη διάσταση, εξόχως σημαντική, στα λόγια της κ. Αρβελέρ. Πουθενά δεν διακρίνει κάποιος προτάσεις. Πουθενά δε διακρίνει κάποιος οράματα. Πουθενά δε διακρίνει κάποιος έστω τον σεβασμό σε μια διαφορετική κουλτούρα, αυτή του Έλληνα, που μπορεί να πεινά, να ταλαιπωρείται, να βασανίζεται, αλλά έχει κρατήσει την ανθρωπιά του, έχει διατηρήσει, όσο μπορεί, την αξία της οικογενειακής του ζωής, προσπαθεί με νύχια και με δόντια να διατηρήσει την εθνική του ταυτότητα και να παλέψει σε μια καθημερινότητα που τον πνίγει. Η λοιδωρία του Ευρωπαίου, το κόμπλεξ ανωτερότητάς του δεν ταιριάζουν στον Έλληνα! Για πολλούς λόγους, κυρίως όμως διότι ο πολιτισμός του είναι κατά μίμησιν Ελληνικός!  

Την κατοχή γνώρισαν κι άλλοι, απλοϊκοί άνθρωποι που δεν έχουν ούτε το πνευματικό ανάστημα της κ. Αρβελέρ, ούτε τις ακαδημαϊκές τις περγαμηνές. Πριν λίγους μήνες, μία εξ αυτών, μια αγράμματη γυναίκα, γιαγιά πλέον που έχει περάσει τα ενενήντα, μου είπε: «Γνωρίσαμε κι εμείς κακουχίες, παιδί μου. Κατοχές, δικτατορίες. Αλλά τούτη δω είναι μια συμφορά που δεν την ματάδα. Σε κείνες τις εποχές τις άσχημες, τις μαύρες, ήξερες ποιος είναι ο εχθρός. Κοιτούσες να επιζήσεις, αλλά πάντα η ελπίδα έκαιγε μέσα μας, ότι τα πράγματα κάποια στιγμή θα τελείωναν. Τώρα όμως… Βλέπω ακόμα και στα εγγόνια μου που δεν είναι 18 χρονών μια απελπισιά που δεν ταιριάζει με τα νιάτα τους. Η ζωή τους φαντάζει μαύρη από τώρα! Κι ύστερα… Σήμερα κανείς δεν ξέρει ποιον να πολεμήσει! Την κυβέρνηση, τους ξένους; Σκληρή κατοχή, παιδί μου, αυτή που ζείτε. Και μην ακούς τι λένε! Είναι χειρότερη κατοχή να ζεις μέσα στην απελπισία και τίποτε να μη δείχνει ότι αύριο θα ξεφύγεις από αυτήν!». Τα λόγια αυτής της ηλικιωμένης κυρίας, της αγράμματης, που δε διαθέτει περγαμηνές και ακαδημαϊκές φιοριτούρες τα βρήκα πιο μεστά, πιο ώριμα και πιο συγκροτημένα από κείνα της κ. Αρβελέρ.

Ή πες κάτι καλύτερο από τη σιωπή, ή σώπα, λέει μια γνωστή ρήση. Φρόνιμη ρήση αυτή. Και διδακτική. Κρίμα που η κ. Αρβελέρ δεν φαίνεται να την ενστερνίζεται...