Πολυπολιτισμικότητα και πολιτική απλοϊκότητα

Διαβάζοντας ένα άρθρο του Τάκη Θεοδωρόπουλου στην Καθημερινή της Κυριακής με τίτλο "Ο Βάγκνερ, ο Τάκιτος και οι Πακιστανοί στην Ομόνοια", επιβεβαιώνεται ότι ο λόγος περί πολυπολιτισμικότητας αποτελεί, συν τω χρόνω, ένα από τα βασικά αντικείμενα προπαγάνδας υπέρ της παγκοσμιοποίησης. Παρότι δεν είναι καλό να ταυτίζουμε τον δημοσιογραφικό λόγο με τον πολιτικό, θεωρώ όμως ότι σε γενικές γραμμές ο δημοσιογραφικός λόγος αντανακλά αντίστοιχη πολιτική θεώρηση. Γι’ αυτό και παρόμοια κείμενα οφείλουμε να τα λαμβάνουμε ως πολιτικά.

Η πολυπολιτισμικότητα γνωρίζει σημαντική διάδοση και υποστηρίζεται ένθερμα τόσο από τους αριστερούς, όσο και από τους νεοφιλελεύθερους. Ο λόγος είναι σχετικά απλός: τόσο οι μεν όσο και οι δε είναι κατά κύριο λόγο εραστές του διεθνιστικού μοντέλου διαβίωσης, προάγοντας έναν δήθεν σεβασμό στη διαφορετικότητα κάθε κουλτούρας. Η διαφορετικότητα, όμως αυτή λειτουργεί ως ψευδεπίγραφη έννοια. Ο σεβασμός στη διαφορετικότητα κάθε λαού ή έθνους ή εθνοτικής ομάδας δεν συνεπάγεται ούτε βίαιη αλλαγή κοινωνικής και εθνικής διαστρωμάτωσης, ούτε βέβαια θεωρεί το αλλότριο ως πιο καλό, συστήνοντας αλλαγή νοοτροπίας σε μία κουλτούρα ή, πολύ περισσότερο, επιβάλλοντας την περιχαράκωσή της, για να αισθάνεται ο απέναντι πιο άνετα.

Σε επίπεδο κρατικής εξουσίας, η επιβολή αυτή του ξένου ως παράγοντα κοινωνικής επικράτησης ή βίαιης αφομοίωσης, αναιρεί βασικές προϋποθέσεις της έννοιας του κοινωνικού συμβολαίου. Οι πολίτες αναμένουν από το κράτος όχι μόνο μια αόριστου τύπου προστασία, αλλά και μια σαφή διαφύλαξη συγκεκριμένων τρόπων ζωής και αντίληψης. Όταν αυτό δεν διαφυλάσσεται, η πολιτική εξουσία χάνει σημαντικά ερείσματα στην κοινωνία.  

Είναι, το λιγότερο, απλοϊκό να θεωρείς ότι η ο λόγος έλλειψης κατανόησης (sic!) της πολυπολιτισμικότητας είναι η έλλειψη αποικιοκρατικής συμπεριφοράς! Η έννοια της πολυπολιτισμικότητας δεν έχει βέβαια σχέση με την αποικιοκρατία. Η πολυπολιτισμικότητα είναι αντίληψη που αναφέρεται στην προσπάθεια πρόσμειξης πολλών διαφορετικών εθνοτήτων με εξίσου διαφορετική κουλτούρα και πολιτισμικά στοιχεία εντός οργανωμένου κράτους. Είναι το ίδιο κατανοητή, είτε ως κράτος διέθετες κάποτε αποικιοκρατική πολιτική, είτε όχι. Η κατανόηση της έννοιας, όμως δε συνιστά και αποδοχή της! Επιπλέον, ακόμα και κράτη που διέθεταν τέτοια μορφή εξωτερικής πολιτικής στην ιστορία τους, όπως η Γαλλία, σε καμία περίπτωση δεν συμφωνούν με την πολυπολιτισμικότητα εν γένει.  Η άνοδος του Εθνικού Μετώπου της Λεπέν  το αποδεικνύει.

Η πρόσμειξη πολλών διαφορετικών πολιτισμικών παραδειγμάτων στα πλαίσια ενός κράτους δημιουργεί συνθήκες κοινωνικών διαφοροποιήσεων και πολιτικών αναταραχών. Το να επικαλούμαστε, για παράδειγμα, τον Χάντινγκτον, ως εφαλτήριο αποδοχής της πολυπολιτισμικότητας ή ως στοιχείο που δικαιολογεί αντίστοιχο πολιτικό λόγο είναι τόσο μονομερές, όσο το να επικαλεστεί κανείς τον Μαρξ για να αποδείξει ότι ο Καπιταλισμός είναι μια καταδικασμένη υπόθεση. Μάλιστα, αν δεν κάνω λάθος, ο Μαρξ είχε καταφερθεί ενάντια στους μετανάστες, θεωρώντας τους ότι απειλούν την κοινωνική συνοχή και ενδέχεται να οδηγήσουν σε κατάλυση της ομαλότητας.

Το βασικό επιχείρημα της πολυπολιτισμικότητας, ο σεβασμός, δηλαδή στη διαφορετικότητα του άλλου, είναι εντελώς έωλο. Πρωτίστως, διότι θεωρεί condition sine qua non του σεβασμού στη διαφορετικότητα την πολυπολιτισμική δομή μιας κοινωνίας! Μόνο που ο σεβασμός δεν είναι έννοια που προέρχεται κατ’ ανάγκην από τον συγχρωτισμό. Είναι, δηλαδή ανάγκη ένας λαός να συγχρωτιστεί με τον άλλο, για να τον σεβαστεί; Είναι ανάγκη να ζω με έναν Αφρικανό για να σεβαστώ την κουλτούρα του; Είναι ανάγκη να ζω με Βουδιστές για να κατανοήσω  και να σεβαστώ την αξία του Βουδιστικού τρόπου ζωής;

Εξάλλου, η πολυπολιτισμικότητα δεν προϋποθέτει, ούτε πράγματι στοχεύει σ’  αυτόν τον υποτιθέμενο και αναγκαίο σεβασμό. Η βίαιη μεταλλαγή μιας κοινωνίας σ’ ένα κράτος μέσα από μια όχι απλώς ανεκτική πολιτική, αλλά μέσα από μια εντελώς αδιάφορη, σε εγκληματικό σημείο, κρατική πρόνοια για τα αυτονόητα δεν είναι ένδειξη σεβασμού προς τους πολίτες που διαβιούν σ’ ένα κράτος. Οι απίστευτα απάνθρωπες συνθήκες που κυριαρχούν σε ορισμένα κράτη, συνθήκες που εξαναγκάζουν ορισμένους από τους πολίτες να καταφεύγουν σε άλλες χώρες ως μετανάστες, δεν είναι ένδειξη πολιτιστικού σεβασμού, δεν είναι καν ένδειξη πολιτικής ωριμότητας. Ένας κόσμος που δέχεται να καταπιέζονται άνθρωποι σε ορισμένες χώρες και, αντί να καυτηριάζουν αυτή την καταπίεση, τη χρησιμοποιούν ως πρόσχημα βίαιων μετακινήσεων μεγάλων πληθυσμιακών ομάδων για να χρησιμοποιηθούν ως «φτηνά εργατικά χέρια», δεν είναι ένδειξη σεβασμού. Είναι ένδειξη πολιτικού κυνισμού!

Η μετατροπή των πολιτών ενός κράτους, οι οποίοι συνδέονται μεταξύ τους με άρρηκτους δεσμούς, σε πληθυσμούς χωρίς εθνικό προσδιορισμό κάποιων περιφερειακών οικονομικών ενώσεων που δε φέρουν ιδιαίτερο πολιτικό βάρος, αποδείχθηκε πως μεταβάλλει το καθεστώς της ελευθερίας και αυτονομίας που απολαμβάνουν οι πολίτες εντός του εθνικού κράτους, σε καθεστώς οικονομικής υποδούλωσης. Επιτρέπει, δηλαδή τη διαμόρφωση συνθηκών οικονομικής «ευκινησίας» πληθυσμιακών ομάδων, που δε διαθέτουν κατ’ ανάγκη κάποια κοινά χαρακτηριστικά (εθνικά ή άλλα), τα οποία θα δημιουργούσαν την αίσθηση μιας κοινότητας με στόχους και επιδιώξεις μακροπρόθεσμου χαρακτήρα και θα συνέβαλαν στο «δέσιμο» μεταξύ των ατόμων. Αντίθετα καταλύουν κάθε συνθήκη διαμόρφωσης ενιαίου πολιτικού και εθνικού μετώπου που θα διαμόρφωνε συνθήκες δημιουργίας θυλάκων αντίστασης στη χειραγώγηση και την εκμετάλλευση, αφού ακόμα και μια εργασιακή συνδικαλιστική ένωση που αποσκοπεί στην εξασφάλιση των συγκεκριμένων συμφερόντων μιας εργασιακής ομάδας δε διαθέτει την ίδια πυγμή και δυναμική που προσφέρει μια συμπαγής εθνικο-πολιτική ομάδα ανθρώπων. Έτσι, επιβάλλεται μια κοινωνική αυτοαπομόνωση μεταξύ ετερόκλητων ομάδων, εύκολα χειραγωγήσιμων πολιτικά και οικονομικά εκμεταλλεύσιμων.

Τι συνιστά λοιπόν η πολυπολιτισμικότητα; Χέρι βοηθείας σε μια άναρχη παγκοσμιοποίηση, σε έναν πολιτικό κυνισμό, έναν παγκόσμιο ολοκληρωτισμό. Βοηθά να υποβιβάσεις τον άνθρωπο από σκεπτόμενο πολίτη σε ζώο που κυνηγά μόνο την επιβίωσή του! Έρμαιο της πλέον απάνθρωπης πολιτικής που τον θεωρεί οικονομικά δούλο, μια μετρήσιμη μονάδα, μια παράπλευρη απώλεια στην οικονομική ευδαιμονία ολιγάριθμων εξουσιαστών και  των παρατρεχάμενών τους!

Ως προς τα καθ’ ημάς, ο σεβασμός στη διαφορετική κουλτούρα δε σημαίνει ότι αποδεχόμαστε το «καπέλωμα» της δικής μας. Ούτε, βέβαια σημαίνει ότι οφείλουμε να παραχωρήσουμε μέρος της δικής μας πολιτικής ελευθερίας ή πολιτισμικής δράσης για χάρη αυτών που επέλεξαν να έρθουν εδώ. Επιπλέον, η παράνομη έλευση των μεταναστών, η ανεξέλεγκτη παραμονή τους, αναδεικνύει την ανυπαρξία κρατικής μέριμνας για αυτονόητα θέματα: προστασία δημόσιας υγείας (οι ασθένειες που μεταφέρονται συνιστούν ωρολογιακές βόμβες), προστασία από την εγκληματικότητα (η τεράστια έξαρσή της έχει αποδειχθεί ότι οφείλεται ακριβώς στην ανεξέλεγκτη λαθρομετανάστευση), προστασία από πολιτικές απειλές (όταν είσαι ένα κράτος που δεν ελέγχει ποιος μπαίνει, το πιθανότερο είναι να αποτελέσεις πόλο έλξης για κάθε διεθνή παράνομο: από έμπορο ναρκωτικών έως διεθνή τρομοκράτη).

Η αναφορά στον Βάγκνερ είναι μάλλον ενδεικτική του τρόπου που οι περισσότεροι από τους Έλληνες δημοσιογράφους μοιάζουν σαν να αρθρογραφούν απευθυνόμενοι σε πολίτες άλλου κράτους! Είναι σαν ο Ελληνικός πολιτισμός να μην έχει να επιδείξει τίποτε αξιοσημείωτο, ούτε καν σε επίπεδο τέχνης, στους υπόλοιπους Ευρωπαϊκούς λαούς, ώστε χρειάζεται μια αναφορά στον Βάγκνερ! Αφού αναφέρθηκε, όμως στο άρθρο του κ. Θεοδωρόπουλου, ας το αναφέρουμε κι εμείς: εραστής του Βάγκνερ υπήρξε κι ο Χίτλερ! Μήπως όλη αυτή η προπαγάνδα «ακουμπά» τελικά και στην προσπάθεια δημιουργίας ενοχικού συνδρόμου προς όλους τους Ευρωπαίους που ψήφισαν Εθνικιστικά κόμματα και, βεβαίως προς τους Έλληνες που ψήφισαν Χρυσή Αυγή; Εν τοιαύτη περιπτώσει, η ίδια η προσπάθεια, ειδικά στην Ελλάδα, είναι πολύ έντονη. Η δημιουργία ενοχικών συμπλεγμάτων ξεκίνησε ήδη από την έναρξη της κρίσης. Οι Έλληνες πολίτες φταίμε που δανειστήκαμε υπερβολικά (όχι βέβαια το ελληνικό κράτος που παρέλυσε κάθε έννοια δημιουργικότητας παρέχοντας ψεύτικο χρήμα και προωθώντας την αναξιοκρατία), που είμαστε… ρατσιστές γιατί δε θέλουμε τους ξένους (δεν επιτρέπεται στην Ελλάδα να είσαι σκεπτικιστής πολιτικά απέναντι στην πολυπολιτισμικότητα. Ή είσαι μαζί μας και είσαι… δημοκράτης, ή δεν είσαι και είσαι… ρατσιστής!), που ψηφίζουμε μόνο αυτούς που μας εξυπηρετούν στα διάφορα ρουσφέτια μας (δεν φταίνε οι πολιτικοί που εφηύραν το σύστημα και το διέδωσαν, ούτε βέβαια οι δημοσιογράφοι που το εξωράισαν) κ.ο.κ.

Τελικά, τώρα το αντιλαμβάνομαι, γράφοντας τον επίλογο: ναι, αλαζονεία και ολοκληρωτική πολιτική θεώρηση συνιστά η αποδοχή της πολυπολιτισμικότητας, όχι απλοϊκότητα! Θα έπρεπε μάλλον να αλλάξω τον τίτλο…