Η Ελλάδα μέσα από τα μάτια μας

Ζούμε σε σκληρούς καιρούς. Μα δε θεωρούμε συνετό να αναπαράγουμε την απελπισία και την ηττοπάθεια που αυτοί γεννάνε. Αν ο άνθρωπος διαθέτει εκείνο το περιθώριο ελευθερίας, όχι να αντιπαλέψει τη μοίρα του, αλλά να επιλέξει τον τρόπο που θα την αντιμετωπίσει, τότε οι Έλληνες οφείλουμε να σταθούμε απέναντι στις τωρινές δύσκολες περιστάσεις με γενναιότητα και ελπίδα. Είμαστε πολίτες αυτής της χώρας, όμοιοι σε πολλά με πολλούς από τους συμπολίτες μας, διαφορετικοί σε άλλα. Δεν αναδεικνύουμε τη διαφορετικότητά μας επειδή επιζητούμε τον οίκτο. Την προβάλλουμε μονάχα για να δείξουμε ότι η αγωνιστικότητα και η προσπάθεια για την επίτευξη καθημερινών στόχων, τόσο αυτονόητων για τους πολλούς, μας δίδαξε – παρά το νεαρό της ηλικίας μας – ότι η επιμονή, η καρτερία και η δύναμη της θέλησης είναι εκείνα τα στοιχεία που κάνουν έναν άνθρωπο να μεγαλουργήσει. Έχουμε την πεποίθηση πως, όποτε οι Έλληνες χρησιμοποιήσαμε τα στοιχεία αυτά, γεννήσαμε έναν πολιτισμό, όλο φως. Όταν τα προδώσαμε, οδηγηθήκαμε στο σκοτάδι και την κώφωση. Κάτι ξέρουμε απ’ αυτά, διότι για μας το σκοτάδι είναι καθημερινότητα, κι όμως δεν του επιτρέψαμε να σβήσει το φως της καρδιάς μας. Διότι για μας η αδύναμη ακοή μας, μάς δυσκολεύει κάθε ώρα, κι όμως δεν κατέστρεψε τους ήχους της φωνής της ψυχής μας. Η πολιτική είναι για μας τρόπος ζωής. Δεν είναι μια αφηρημένη έννοια ή μια απλή θεωρητική κατασκευή. Διότι κατανοούμε πολύ καλά τι σημαίνει να κατάγεσαι από τον πολιτισμό που τοποθέτησε την πολιτική στην κορυφή της ανθρώπινης δραστηριότητας. Ο ιδεολογικός χώρος στον οποίο ανήκουμε ονομάζεται πατριωτικός και χαρακτηρίζεται από την πίστη πως η πατρίδα υπερέχει του πολίτη και πως η συλλογικότητα διαθέτει μεγαλύτερη σπουδαιότητα και βαρύτητα από την ατομικότητα. Διότι ο τόπος μας, η πατρίδα μας δεν είναι έξω από μας. Είναι μέσα μας. Είμαστε όλοι εμείς. Είναι το ένδοξο χτες, είναι το δύσκολο σήμερα, είναι η λαχτάρα για ένα καλύτερο αύριο. Αυτό, πολλοί το ονομάζουν αναχρονιστικό. Κι όμως, είμαστε πεπεισμένοι πως οι τωρινές περιστάσεις, μα και η ιστορική αλήθεια, αναδεικνύουν την αξία του πατριωτισμού. Χωρίς, λοιπόν να είμαστε εθνικιστές, που πάει να πει, χωρίς να σκεφτόμαστε μυωπικά και δογματικά ή να φανατιζόμαστε, εκτιμούμε την αξία του έθνους μας και την ιστορική του διαδρομή. Έχουμε βαθιά συνείδηση ότι κάθε ιστορική διαδρομή του σύγχρονου πολιτισμού έχει κι ένα χνάρι μας. Κάθε φως του σύγχρονου κόσμου έχει και τη δική μας απόχρωση. Κάθε φωνή της σύγχρονης ζωής έχει και μια δική μας νότα. Κάθε πύργο που φτιάχνει σήμερα η ανθρωπότητα για να πλησιάσει το άπειρο, στέκεται πάνω στα δικά μας σκαλιά, στα δικά μας θεμέλια. Κάθε όραμα του σύγχρονου ανθρώπου γεννήθηκε με τη μαγιά των δικών μας ονείρων. Από την άλλη, δίχως να υποβαθμίζουμε την σημασία κάθε έθνους στον πλανήτη αυτό που ζούμε, δεν πιστεύουμε σ’ έναν άκριτο διεθνισμό που, πολλές φορές, οδηγεί στην υποδούλωση και την ξενομανία. Επιπλέον, δεν πιστεύουμε ούτε σ’ έναν υλισμό δίχως τέλος, στην αποθέωση του χρήματος. Δεν πιστεύουμε στην παγκοσμιοποίηση που, από τη μία, ισοπεδώνει τα πάντα, προσφέροντας μια δήθεν κοινή ανθρώπινη πορεία, από την άλλη όμως αρέσκεται να χωρίζει τα έθνη σε δυνατά και αδύνατα, σε μεγάλα και μικρά, επιτρέποντας μάλιστα στα πρώτα να ποδοπατούν τα δεύτερα. Διότι η Ελλάδα είναι ένα μικρό έθνος, στο οποίο όμως περπάτησαν γίγαντες. Η Ελλάδα σήμερα διέρχεται κρίση. Η κρίση αυτή, για μας, βασίζεται στην αδυναμία να κατανοήσουμε το χτες και μ’ οδηγό αυτό να βρούμε τη δύναμη να αντιπαλέψουμε το τώρα και να πορευτούμε στο αύριο. Κυρίως, όμως η σημερινή κρίση γεννήθηκε όταν χάθηκε η αξιοκρατία, όταν καταρρακώθηκε η αξιοπρέπεια. Κάτι γνωρίζουμε κι απ’ αυτό. Ανήκουμε κι εμείς στον απλό λαό. Δε διαθέτουμε εμείς περγαμηνές από ξένους εγκεφάλους, διότι όλα μας τα χρόνια τα ζήσαμε στην πατρίδα μας και μαζί της ζήσαμε και στα εύκολα και στα δύσκολα... Περάσαμε τη μισή ζωή μας στα πανεπιστήμια για ν’ αποκτήσουμε τη γνώση εκείνη που θα μας επέτρεπε να προσφέρουμε κι εμείς στην πατρίδα που μας ανάθρεψε, να διεκδικήσουμε μια καλύτερη ζωή για μας και την οικογένειά μας, μόνο και μόνο για να βλέπουμε από τη μία τη ζωή μας να χαραμίζεται και από την άλλη τη γνώση μας να απαξιώνεται ... Νιώσαμε στο πετσί μας την ανεργία, την ημιαπασχόληση, μα δε ρίξαμε τις ευθύνες σε κανένα, ενώ πολλοί απ’ αυτούς που κυβέρνησαν τούτη δω τη χώρα, ρίχνουν σε μας ακόμα και τις δικές τους ευθύνες... Ως μικρομεσαίοι, αισθανθήκαμε σαν εγκληματίες, ενώ οι πραγματικοί εγκληματίες το παίζουν μεγάλοι και σπουδαίοι... Εξαπατηθήκαμε ότι η οικονομία μας είναι ισχυρή, υποθηκεύσαμε το μέλλον το δικό μας και της οικογένειάς μας και κοντεύουμε να τα χάσουμε όλα, παρόλα αυτά όμως κανείς δεν τιμώρησε εκείνους που μας εξαπάτησαν... Δηλώνουμε ότι αγαπάμε την πατρίδα μας και μας χλευάζουν γι’ αυτό! Δηλώνουμε ότι πιστεύουμε στη δύναμη της θρησκείας μας και γελάνε εις βάρος μας... Κρίνουμε τον πολιτικό λόγο σε σχέση με τις πράξεις, και μας αποκαλούν σκεπτικιστές και αναποφάσιστους... Δεν ξεπουλήσαμε τα οράματά μας για να κυνηγήσουμε μια θέση στο Δημόσιο και μας αποκάλεσαν ηλίθιους... Διδάσκουμε στα παιδιά το σπουδαίο και μεγαλειώδες που κρύβει η λέξη «Ελλάδα», την ίδια ώρα που ορισμένοι πολιτικοί ταγοί την εξευτελίζουν. Η Ελλάδα σήμερα διέρχεται κρίση. Όχι όμως πρωτοφανή ή πρωτόγνωρη. Πολλές φορές στην ιστορία μας περπάτησε σε δρόμους δύσβατους, ανηφορικούς και πολύ πιο δύσκολους. Κι αυτή η Ιστορική μας διαδρομή είναι η μόνη ελπίδα που μας απέμεινε. Είμαστε ένας λαός που γνώρισε καταστάσεις δυσβάσταχτες: Πολέμους, διχασμούς, πείνα, εξευτελισμούς, χειραγώγηση από ξένα κέντρα εξουσίας. Κι όμως, επιβιώσαμε... Σε πείσμα των καιρών, σε πείσμα των εχθρών μας, σε πείσμα της ίδιας μας της τρέλας... Είμαστε ένας λαός που αγωνίστηκε εναντίον μιας ολόκληρης αυτοκρατορίας λαών και φυλών και τη νίκησε, επιλέγοντας όχι τη γη και το ύδωρ, αλλά την αυτοθυσία και την αυταπάρνηση. Που διέδωσε τον ελληνικό πολιτισμό ως τα πέρατα της οικουμένης, μετατρέποντας μια στυγνή αυτοκρατορία σε πολιτισμικό φάρο. Που «άλωσε» πολιτισμικά μια από τις μεγαλύτερες αυτοκρατορίες που υπήρξαν ποτέ, εξαναγκάζοντάς την να αναγνωρίσει την ανωτερότητα του υποτελή της. Που κατάφερε να δημιουργήσει μια χιλιόχρονη αυτοκρατορία, αξεπέραστη ως τα σήμερα, γεφυρώνοντας δύο διαφορετικές κουλτούρες, που ως τότε τις χώριζε χάσμα. Είμαστε ένας λαός που παρότι παρέμεινε σε ξένο ζυγό σχεδόν μισή χιλιετία, επιβίωσε πολιτισμικά και διεκδίκησε την ελευθερία του, αναγκάζοντας εχθρούς και... «φίλους» να αλλάξουν και οι ίδιοι τον τρόπο που αντικρίζουν το μέλλον των λαών. Είμαστε ένας λαός που ξεπέρασε εμφυλίους, διχασμούς και εσωτερικές περιπέτειες. Που σήκωσε ανάστημα εκεί που δε σήκωναν όλοι οι υπόλοιποι, περισσότερο ισχυροί από μας. Που πολέμησε από τους πρώτους για το ιδανικό της ελευθερίας, κι ας είχε στις πλάτες του ένα ανελεύθερο καθεστώς. Είμαστε ένας λαός που μέσα στη στενότητα των συνόρων μας επιδείξαμε υπομονή και καρτερία, δεχόμενοι ένα από τα πιο μεγάλα προσφυγικά ρεύματα παγκοσμίως. Είμαστε ένας λαός που τούτη η στενότητα δε μας περιόρισε ποτέ, αντίθετα μας παρακινούσε, από καταβολής κόσμου, να ξανοιχτούμε και σ’ άλλα πελάγη, να φτάσουμε στις εσχατιές του κόσμου, να διδαχθούμε και να διδάξουμε κι άλλους. Είμαστε ένας λαός που, εν τέλει, δημιούργησε τον κόσμο που οι περισσότεροι αποκαλούν σήμερα «πολιτισμένο». Η Ελλάδα δεν είναι μόνο όσα γράφουμε εδώ. Είναι στο χαμόγελο και στις υποσχέσεις μιας ανοιξιάτικης μέρας. Είναι στη βυζαντινή ψαλμωδία ενός κυριακάτικου πρωινού. Είναι στη φιλοξενία, την ευγένεια και τη χαρά ενός γιορταστικού γεύματος, όταν όλοι συγκεντρωνόμαστε γύρω από το οικογενειακό τραπέζι. Είναι στο περήφανο βλέμμα του παππού που παίρνει το εγγόνι του για μια βόλτα στο πάρκο. Είναι στα χαμογελαστά χείλη της γιαγιάς που αντικρίζει, στα μάτια των εγγονών της, τα δικά της παιδιά σαν ήταν κι αυτά μικρά. Είναι στην έκφραση του μπαμπά που επιστρέφει σπίτι του κατάκοπος μα ευχαριστημένος που έβγαλε και σήμερα ένα τίμιο μεροκάματο. Είναι στην τρυφερή αγκαλιά της μαμάς που κρύβει ολάκερα τα πλούτη της καρδιάς της. Είναι στην ώρα που, περνώντας από τις κεντρικές πλατείες αυτού του τόπου, κάπου θα δούμε να κυματίζει η σημαία μας, περήφανη σαν τα μάτια των ευζώνων που τη φυλάνε, ηρωική σαν την ψυχή όλων αυτών που μάτωσαν για χάρη της, γαλάζια σαν τον ουρανό που μας σκεπάζει, ελεύθερη, σαν εκείνους που την πρωτοξεδίπλωσαν στο φωτεινό ουρανό, φωνάζοντας «Ελευθερία ή θάνατος»! Η Ελλάδα είναι το φως που ζεσταίνει ακόμα και σήμερα τις καρδιές των όχι μόνο των Ελλήνων, αλλά κι όλων εκείνων που διαθέτουν την ίδια Παιδεία με μας. Η Ελλάδα είναι η περηφάνεια που αισθανόμαστε όλοι για τον τρόπο που αντιμετωπίζουμε την πικρή μοίρα μας. Είναι το παράδειγμα αυταπάρνησης, ηρωισμού και αυτοθυσίας που προσέφερε ο ελληνικός πολιτισμός στο διάβα των αιώνων. Ένα παράδειγμα που μας διδάσκει ότι ο αγώνας ποτέ δεν τελειώνει για μας. Όσο σηκωνόμαστε και πάλι όρθιοι, ο αγώνας ποτέ δεν τελειώνει για μας. Όσο στα χείλη μας ποτέ δεν ακούγεται η λέξη «παραδίνομαι», ο αγώνας ποτέ δεν τελειώνει για μας. Όσο την καρδιά μας καίει η ελπίδα της αναγέννησης της πατρίδας μας, ο αγώνας ποτέ δεν τελειώνει για μας. Όσο την ψυχή μας φλογίζει η λευτεριά, ο αγώνας ποτέ δεν τελειώνει για μας. Σε μια δύσκολη εποχή για την πατρίδα μας, είμαστε μ’ αυτούς που στα δύσκολα παλεύουν κι αγωνίζονται, με πείσμα στην ψυχή και μια καρδιά γεμάτη ελπίδα. Είμαστε με τον κάθε εργαζόμενο, που παλεύει να επιβιώσει όπως μπορεί, χωρίς να σκεφτεί να χρησιμοποιήσει ούτε μια φορά άνομα μέσα. Είμαστε με τον κάθε πολίτη που αγωνιά για την τύχη τη δική του και των συμπολιτών του, χωρίς όμως να σκεφτεί ούτε μια στιγμή να παραδώσει «γη και ύδωρ» για τριάντα αργύρια. Είμαστε με τον κάθε δάσκαλο που, παρά την κατάντια της χώρας μας, κοιτά τους μαθητές στα μάτια και τους διδάσκει για αλλοτινούς ήρωες. Είμαστε με τον κάθε δικαστή που, παρά τη δύσκολη στιγμή που περνά το ίδιο το δικαστικό σύστημα, εκείνος δεν ξεπουλά την έννοια της δικαιοσύνης. Είμαστε με τον κάθε γιατρό που, παρά την απάνθρωπη απαξίωση της υγείας, εκείνος δε χάνει ποτέ την ανθρωπιά του. Είμαστε με τον κάθε ιερέα που, ακόμα κι όταν όλα δείχνουν να βαίνουν προς ένα κολασμένο κι εξαχρειωμένο τρόπο ζωής που δοξάζει την ύλη, εκείνος εξακολουθεί ακόμη να μιλά για τον παράδεισο που προσφέρει η ψυχική καλλιέργεια, η καλοσύνη και η ηθική. Είμαστε με τον κάθε δημοσιογράφο που, παρότι βλέπει κάποιους να επιπλέουν σα φελλοί, επειδή υπηρετούν ξένα συμφέροντα και την προπαγάνδα τους, εκείνος εξακολουθεί ακόμη να υπηρετεί μονάχα την πατρίδα του και την αλήθεια. Είμαστε με τον κάθε στρατιωτικό που, παρότι η πατρίδα του τον πληγώνει, εκείνος στέκεται φρουρός, έτοιμος να πεθάνει για το χατήρι της. Είμαστε με τον κάθε πολιτικό ηγέτη που, παρότι προβλέπει πως οι Μήδοι θα διαβούν, εκείνοι στέκονται εκεί, φυλώντας Θερμοπύλες. Σε μια Ελλάδα που στενάζει, είμαστε μ’ αυτούς που σταυρώνονται καθημερινά, προσδοκώντας όμως την ανάσταση... Η Ελλάδα που αντιστέκεται, η Ελλάδα που πολεμά είναι η Ελλάδα που αγαπάμε και θέλουμε. Θέλουμε να ζήσουμε σε μια χώρα που θα κρινόμαστε με βάση την αξία και το χαρακτήρα μας, όχι το μέγεθος του πορτοφολιού μας. Θέλουμε να ζήσουμε σε μια κοινωνία που θα κρίνεται με βάση το πώς μεταχειρίζεται τους πιο αδύναμους ανάμεσά της, αλλά και κάθε πολίτης θα κρίνεται με βάση του πόσο προσφέρει στην κοινωνία, την οποία ζει, άσχετα με τις όποιες αδυναμίες του.Θέλουμε να ζήσουμε με αξιοπρέπεια, που αρμόζει στην ιστορία του λαού μας και στις προσωπικές μας πράξεις κι όχι με σκυμμένο το κεφάλι, επειδή μας αδίκησαν οι φαύλοι και ολίγιστοι. Θέλουμε να ζήσουμε σε μια χώρα που θα κυβερνάται από σώφρονες πολίτες, όχι που κουμαντάρεται από λύκους. Θέλουμε να είμαστε υπερήφανοι για το παρελθόν της πατρίδας μας και αισιόδοξοι για το μέλλον της. Δημήτριος Γκίκας, Εκπαιδευτικός, Υπ. Διδάκτωρ Νικόλαος Ναούμης, Πολιτικός Επιστήμων

Λόγος προς τους λαούς της Ευρώπης (Εμπνευσμένο από το λόγο του J.F. Kennedy)

Ευρωπαίοι συμπολίτες μου, Ζούμε πλέον σε μια διαφορετική Ευρώπη, επειδή οι ηγέτες μας θεωρούν πια το διακρατικό οργανισμό που δημιουργήθηκε εδώ και μισό περίπου αιώνα, ως κλαμπ πλουσίων που μπορεί και του επιτρέπεται να εκμεταλλεύεται τους πιο φτωχούς κι αδύναμους. Κι όμως, οι ίδιες αρχές της δημιουργίας τούτης της Ένωσης, οι ίδιες πεποιθήσεις για τις οποίες αγωνίστηκαν οι λαοί της και κάποιοι σπουδαίοι πολιτικοί της είναι ακόμη και σήμερα επίκαιρες όχι μόνο στην ίδια την ήπειρο, αλλά και σ’ ολόκληρο τον κόσμο: Οι αρχές της κοινωνικής δικαιοσύνης και της δημοκρατικής ευημερίας. Οφείλουμε να θυμόμαστε πάντα πως είμαστε σήμερα οι κληρονόμοι εκείνων των οραματιστών που δημιούργησαν το σημερινό μεγαλεπήβολο ειρηνικό κόσμο. Διότι, από την ώρα που γεννήθηκε το ευρωπαϊκό όραμα, οι λαοί της Ενωμένης Ευρώπης έπαψαν να αναζητούν στον πόλεμο τρόπους πολιτικής συμπεριφοράς. Η φλόγα της κοινωνικής δικαιοσύνης και ευημερίας φούντωσε στην ψυχή της γενιάς εκείνης των Ευρωπαίων, γεννημένων τον προηγούμενο αιώνα, δοκιμασμένων από τον πιο αιματηρό ίσως πόλεμο που έγινε ποτέ, περήφανων για τη σπουδαίο κληρονομιά που βασίστηκε, κατά ένα μεγάλο μέρος, στον πιο φωτισμένο πολιτισμό της, τον Ελληνικό. Οι νέοι άνθρωποι που ζούμε σ’ αυτόν τον καινούργιο αιώνα, με τις τόσες πολλές υποσχέσεις μιας άνευ όρων ανάπτυξης σ’όλα τα πεδία της ανθρώπινης δραστηριότητας, οφείλουμε να παραμείνουμε απρόθυμοι να ζήσουμε ή να επιτρέψουμε την οριστική κατάπτωση της ηθικής, της δικαιοσύνης, της αδελφοσύνης και αλληλοβοήθειας των λαών. Οφείλουμε να μην επτρέψουμε σε καμία περίπτωση το σπουδαιότερο εγχείρημα των λαών της Ευρώπης, αλλά και του κόσμου, να ξεπέσει σε μια προσπάθεια των λίγων να πλουτίσουν έναντι των πολλών. Η Ευρώπη των λαών δεν πρέπει ποτέ να καταντήσει η Ευρώπη των τραπεζών και του απάνθρωπου πλουτισμού. Η αλληλεγγύη που εξαγγέλθηκε κάποτε, δεν πρέπει να παραμείνει στα πλαίσια μιας απλής οικονομικής συνδιαλλαγής. Στις αρχές και στις αξίες, στις οποίες αφοσιώθηκαν όλα τα Ευρωπαϊκά Έθνη, οφείλουμε και σήμερα να παραμείνουμε αφοσιωμένοι, απ’ άκρη σ’ άκρη της Ευρωπαϊκής ηπείρου. Ας γνωρίζουν όλα τα ευρωπαϊκά έθνη και οι ηγεσίες τους, είτε μας σέβονται, είτε όχι, ότι ο ελληνικός λαός δεν ξέχασε ποτέ την ευρωπαϊκή του ταυτότητα. Κληθήκαμε να το αποδείξουμε αυτό σε πολύ περισσότερες περιπτώσεις από οποιονδήποτε ίσως άλλο λαό. Κι όμως, ακόμα και σήμερα κάποιοι μας λοιδωρούν, μας εμπαίζουν, μας περιφρονούν. Ας γνωρίζουν όλα τα ευρωπαϊκά έθνη και οι ηγεσίες τους ότι θα πληρώσουμε οποιοδήποτε τίμημα, θα σηκώσουμε οποιοδήποτε βάρος, θα αντιμετωπίσουμε οποιαδήποτε δυσκολία, θα υποστηρίξουμε οποιονδήποτε φίλο, θα αντιταχθούμε σε οποιονδήποτε εχθρό, για χάρη της κοινωνικής δικαιοσύνης, της ευημερίας, της ελευθερίας. Αυτό το υποσχόμαστε και με το παραπάνω. Αρνούμαστε, όμως να προσέλθουμε ως πρόβατα επί σφαγή και να θυσιαστούμε για χάρη του πλουτισμού των λίγων. Αρνούμαστε να σηκώσουμε στις πλάτες μας τις ευθύνες άλλων για την κατάντια και την εξαθλίωση – οικονομική και πολιτική – της Ενωμένης Ευρώπης. Αρνούμαστε να δεχτούμε την άδικη κριτική που στρέφεται εναντίον μας, επειδή κάποιοι αποφάσισαν να μας στιγματίσουν ως αποδιοπομπαίους τράγους. Δε φταίει η Ελλάδα για όλα τα δεινά της Ευρώπης. Στους παλιούς εκείνους συμμάχους, με τους οποίους μοιραζόμαστε την πολιτιστική και πνευματική προέλευσή μας, υποσχόμαστε την πίστη του αφοσιωμένου φίλου, εκείνη που έχουμε αποδείξει σε όλους τους πολέμους και σε όλες τις πρωτοβουλίες που λήφθηκαν για να γίνει η Ευρώπη πρότυπο ανάπτυξης πολιτισμού και επικράτησης πραγματικής αδελφοσύνης μεταξύ των λαών μας. Ενωμένοι, δεν υπάρχουν πολλά που δεν μπορούμε να επιτύχουμε. Διαιρεμένοι, λίγα μπορούμε να καταφέρουμε. Στους άσπονδους όμως φίλους, που σήμερα υβρίζουν το λαό που γέννησε την ίδια την Ιδέα της δημοκρατίας και της ελευθερίας, προειδοποιούμε ότι δεν θα δεχτούμε μια νέα μορφή αποικιοκρατίας και σιδηράς τυραννίας. Είμαστε ένα μικρό κράτος με μικρή πολιτική δύναμη σε μια αχανή Ευρωπαϊκή ήπειρο. Είμαστε όμως μεγάλοι στην ψυχή, ατρόμητοι στην καρδιά και αξεπέραστοι στο νου σε μια μικρόψυχη, άκαρδη και ανόητη Ευρώπη. Είμαστε, γι’ αυτό, ικανοί να ανάψουμε εκείνη τη σπίθα που θα κάψει κάθε νέα μορφή δουλείας, κάθε καινούργιο πρόσωπο τυράννου, κάθε προσπάθεια αλαζονείας των ισχυρών. Δεν προσδοκούμε ότι πάντα θα είσαστε σύμφωνοι με τις απόψεις μας. Ελπίζουμε όμως ότι πάντα θα σας αντικρίζουμε να υποστηρίζετε με πάθος την ιδέα της δημοκρατίας και της ελευθερίας και να θυμάστε ότι, στο παρελθόν, όσοι ανόητα επιδίωξαν την εξουσία καβάλα στην τίγρη, κατέληξαν στο στομάχι της. Στους αδελφούς μας, τους Ευρωπαίους λαούς, που παλεύουν, όπως κι εμείς σήμερα, να διαρρήξουν τα δεσμά της μαζικής ανέχειας, δηλώνουμε την έμπρακτη συμπαράστασή μας, όχι σαν απλό ευχολόγιο, αλλά διότι αυτό είναι το σωστό. Όταν λαοί ελεύθερων κρατών δεν έχουν τη θέληση να αλληλοβοηθηθούν, αυτοί οι λαοί μοιραία θα καταλήξουν δούλοι κι επαίτες, από ελεύθεροι πολίτες. Διότι η ελευθερία και η δημοκρατία στηρίζονται στη δύναμη που οι πολλοί διαθέτουν για κοινούς στόχους κι οράματα κι όχι στην καλή θέληση των λίγων που νομίζουν ότι προσφέρουν αυτές τις αξίες ως ελεημοσύνη. Αυτή η συμπαράσταση, αυτή η σπίθα της ελπίδας, δεν μπορεί να καταστεί θήραμα των αχόρταγων ταγών και των οικονομικών κολοσσών. Ας γνωρίζουν όλοι οι δυνάμει τύραννοι ότι οι λαοί της Ευρώπης προτίθενται να παραμείνουν κύριοι του οίκου τους. Στην ελεύθερη και δημοκρατική συνέλευση των ευρωπαίων λαών, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, την τελευταία ελπίδα μας σε μια εποχή, στην οποία η υλιστική ευμάρεια καταπατά με θράσος και επιμονή κάθε έννοια δικαίου και ανθρωπιστικής ανάπτυξης, την καλούμε να μας υποστηρίξει, ώστε όλοι οι ευρωπαίοι λαοί να αποτρέψουμε τη μετατροπή του σε όργανο μιας νέας οικονομικής αποικιοκρατίας, να ενισχύσουμε την ασπίδα προστασίας που προσφέρει αυτή η συνέλευση στα αδύναμα κράτη και να επεκτείνουμε την προστασία αυτή σε ακόμα μεγαλύτερη γεωγραφική περιοχή. Στους ηγέτες εκείνους, η καρδιά των οποίων κρύβει το σκοταδισμό του δικαίου της πυγμής και οι σκοτεινέςτους προθέσεις ξαναφέρνουν στην επιφάνεια τη φρίκη ενός κεκρυμμένου ρατσισμού απέναντι στους αδύναμους, προσφέρω μονάχα τον αποτροπιασμό και την αποστροφή μου. Έχουν ζήσει οι λαοί της Ευρώπης μια από τις πιο φρικιαστικές σελίδες στο βιβλίο του κόσμου εξαιτίας παρόμοιων αντιλήψεων και συμπεριφορών. Δεν έχουμε ανάγκη την κακία τους, τα σκοτάδια της ψυχής τους. Δεν μπορούν, λοιπόν να επαναπαύονται οι σπουδαίοι ευρωπαίοι λαοί από τη σημερινή πορεία του Ευρωπαϊκού συρμού και των οδηγών του. Ένα όχημα που πάει στο γκρεμό, εξαιτίας της απίστευτης κουταμάρας, της καταραμένης ιδιοτέλειας και της σκοτεινής ανευθυνότητας του ανθρώπου που έχει το τιμόνι στα χέρια του, μόνο ένα πράγμα μπορεί να το συγκρατήσει: το φρένο έκτακτης ανάγκης που διαθέτουν οι επιβάτες του. Τούτη είναι η δική τους ευθύνη. Και σ’ αυτή την ευθύνη δε χωρούν αλληλοκατηγορίες, αλληλοσπαραγμοί και υβριστικές συμπεριφορές. Ας ξαναθυμηθούμε, λοιπόν οι ευρωπαϊκοί λαοί την κοινή μας καταγωγή, τα κοινά οράματα που έκαναν την Ένωση της Ευρώπης πραγματικότητα. Ας αντιληφθούμε πια ότι η έμπρακτη συμπαράσταση και η άνευ όρων προσφορά βοήθειας δεν είναι ένδειξη ανοησίας, ούτε η πολιτισμένη συμπεριφορά προς τους αδύνατους είναι σημάδι αδυναμίας. Ας μη διαπραγματευόμαστε ποτέ υπό το καθεστώς του φόβου. Αλλά κι ας μη φοβόμαστε ποτέ να διαπραγματευόμαστε. Ας ανακαλύψουμε όλοι οι λαοί τα προβλήματα που μας ενώνουν αντί να επιμένουμε στα προβλήματα που μας χωρίζουν. Ας διατυπώσουμε όλες οι χώρες, για πρώτη φορά, σοβαρές και ακριβείς προτάσεις που θα μας βγάλουν από την κρίση, κι ας θέσουμε την απόλυτη οικονομική ισχύ των λίγων που καταστρέφουν τους περισσότερους υπό τον απόλυτο έλεγχο όλων. Ας επιδιώξουμε όλοι οι λαοί να χρησιμοποιήσουμε τα θαύματα της τεχνολογίας και της οικονομικής ανάπτυξης ως μοχλό για την ευμάρεια όλων των Ευρωπαίων πολιτών κι όχι ως μοχλό για την εξαθλίωση των πολλών προς χάρη των λίγων. Ας ενωθούμε όλοι οι λαοί και ας κάνουμε πράξη στα πέρατα της Ευρώπης, στα πέρατα της οικουμένης την αρχαιοελληνική φράση «ο άνθρωπος είναι το μέτρο κάθε υλικού αγαθού». Ας ενωθούμε όλοι οι λαοί και ας δημιουργήσουμε, απωθώντας τη ζούγκλα της καχυποψίας, όχι μια νέα ισορροπία ισχύος, αλλά ένα καινούργιο κόσμο αλληλεγγύης, όπου οι ισχυροί είναι σώφρονες, οι αδύναμοι ασφαλείς και η δικαιοσύνη κυριαρχεί. Όλα αυτά δεν θα τελειώσουν στις πρώτες 100 μέρες. Ούτε θα τελειώσουν στις πρώτες 1.000 μέρες, ούτε ίσως και στη διάρκεια της ζωής μας σε αυτόν τον πλανήτη. Αλλά ας αρχίσουμε. Η τελική επιτυχία ή αποτυχία της πορείας μας, εξαρτάται απ’ όλους τους πολίτες της Ευρώπης ανεξαιρέτως, όπως εξαρτάται κι από τους Έλληνες. Διότι από τότε που ιδρύθηκε το κράτος μου, κάθε γενιά Ελλήνων έχει κληθεί να επαναβεβαιώσει την ευρωπαϊκή της αφοσίωση. Η αυτοθυσία των Ελλήνων που κλήθηκαν να υπερασπιστούν τις αρχές της δημοκρατίας και της ελευθερίας σε δύο παγκοσμίους πολέμους, αρχές που ολόκληρη η Ευρώπη σήμερα τιμά και απολαμβάνει, είναι γνωστή σ’ ολόκληρη την ευρωπαϊκή και παγκόσμια κοινότητα. Κι όμως σήμερα η Ελλάδα διασύρεται, η Ελλάδα εξαθλιώνετα, η Ελλάδα εγκαλείται. Σήμερα, η Ελλάδα καλείται και πάλι να σηκώσει στους ώμους της το βάρος ενός οδυνηρού αγώνα. Ενός αγώνα που όλοι οι άλλοι αρνούνται να αναλάβουν: τον αγώνα της αντίστασης ενάντια σε μια νέα μορφή οικονομικής καταπίεσης, τον αγώνα ενάντια σε μια νέα τυραννία, τον αγώνα ενάντια στην ανέχεια και την εξαθλίωση των λαών, τον αγώνα ενάντια σε καινούς εχθρούς. Μπορούμε να αντιτάξουμε σε αυτούς τους εχθρούς μια μεγάλη συμμαχία όλων των ευρωπαϊκών λαών που θα μπορέσει να εξασφαλίσει μια παραγωγικότερη ζωή για όλη την Ευρώπη; Θα συμμετάσχετε σε αυτή την ιστορική προσπάθεια; Στη μακρά ιστορία του κόσμου, μόνο σε μερικές γενιές χαρίστηκε ο ρόλος του υπερασπιστή της ελευθερίας στην ώρα της μεγαλύτερης δοκιμασίας της. Ας μην αποποιηθούμε αυτής της ευθύνης. Ας την καλοδεχτούμε. Πέτρινα τα χρόνια που ζούμε, σκληροί καιροί. Αλλά είμαι πεπεισμένος πως η Ευρώπη, αλλά και η ίδια η Ελλάδα έχει την ενέργεια,την πίστη, το κουράγιο να αφοσιωθεί σ’ αυτή την προσπάθεια που θα φωτίσει την πατρίδα μας και όλους όσοι εξακολουθούν να τη θαυμάζουν και να τη σέβονται, και η λάμψη από αυτή τη φωτιά που θ’ ανάψουμε, πρώτοι εμείς όπως και τόσες άλλες φορές στην ιστορία μας, μπορεί πραγματικά να φωτίσει τον κόσμο. Και έτσι, Έλληνες συμπολίτες μου: μην αναρωτιέστε τι μπορεί να κάνει η πατρίδα σας για εσάς, αναρωτηθείτε τι μπορείτε να κάνετε εσείς για την πατρίδα σας. Συμπολίτες μου της Ευρώπης: μην αναρωτιέστε τι θα κάνει η Ελλάδα, αλλά τι μπορούμε να κάνουμε μαζί οι λαοί της Ευρώπης για την ελευθερία του ίδιου του ανθρώπου.